Wreszcie, udało mi się wejść i sfotografować tą kamienicę. Polowałam na nią od dłuższego czasu, a ochota na nią rosła. Nomen omen znajduje się ona na warszawskiej Ochocie.
Kamienica u zbiegu Filtrowej i Asnyka powstała w latach 1936-1938 dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, według projektu Wacława Ryttela. Jednak dziś pominę kwestię architektury – o niej będzie kolejny album. Skupię się na historii, bo ta związana z kamienicą jest niezwykle interesująca. Wojna odcisnęła naprawdę duże piętno na budynku i jego mieszkańcach.
Po pierwsze: podczas okupacji to właśnie tutaj umieszczono dzielnicową placówkę Arbeitsmatu, której głównym zadaniem było egzekwowanie narzuconego Polakom przymusu pracy oraz wysyłanie ich na roboty do Niemiec.
Po drugie: przed wojną w jednym z lokali otwarto kawiarnię Fuchsa. Obecnie mało kto kojarzy to nazwisko, wtedy jednak było bardzo rozpoznawalne. Do rodziny Fuchsów należała pierwsza warszawska fabryka cukierków i czekolady. “Dom Handlowo – Przemysłowy Franciszek Fuchs i Spółka” działał od 1829 roku i był największym konkurentem dla wyrobów Wedla. Lokal przy Filtrowej cieszył się popularnością nawet podczas okupacji, odwiedzali go zwykli warszawiacy jak i osoby ze świata polityki. Tak też było 15 maja 1943 roku, kiedy lokal postanowili odwiedzić czołowi działacze Stronnictwa Narodowego Stefan Sacha i Lucjan Rościszewski oraz prezes konspiracyjnego Stronnictwa Demokratycznego Mieczysław Bilk. Niestety tego dnia odbyła się też niemiecka obława, Sacha wraz z Rościszewskim trafiają na Pawiak. Nie dane im będzie przeżyć wojny – 29 maja 43’ w ruinach getta warszawskiego giną podczas masowego rozstrzelania.
Po trzecie: lokatorkami kamienicy przy Filtrowej 62 były Halina, Irena i Anna Goldmanówny. Trzy niezwykłe kobiety, dla których nauczanie było życiową misją. Nie zważając na ryzyko prowadziły tajną koedukacyjną szkołę powszechną, między innymi w tym właśnie budynku, w mieszkaniu nr 42, na trzecim piętrze. Dzięki siostrom młodzi warszawiacy mieli szansę kontynuować naukę i uczyć się patriotyzmu. Upamiętniono to wmurowując pamiątkową tablicę w elewację kamienicy.
Po czwarte: czas Powstania Warszawskiego. 4 sierpnia na tereny Ochoty została wysłana słynąca ze szczególnego okrucieństwa Rosyjska Narodowa Armia Wyzwoleńcza “RONA” pod dowództwem Rosjanina Brigadefuhrera SS Bronisława Kamińskiego. Dla mieszkańców rozpoczął się okres zastraszania, rabunków, gwałtów i morderstw. Rozpoczęła się Rzeź Ochoty. Ucierpiała nie tylko ludność, ale i budynki. Najprawdopodobniej po wybuchy bomby lotniczej w kamienicy zawalił się zaokrąglony narożnik od ul Filtrowej, a ślady po intensywnych ostrzeliwaniach są widoczne po dziś dzień.
*** wpis archiwalny, pierwszy raz opublikowany na profilu fb: Fotografia Warszawy 3 lipca 2018 roku. Zdjęcia Kamienicy powstały w lipcu 2018 roku.
